Paul Allen-a chungchanga Bill Gates-a thusawi
Paul Allen-a mizia, mi tam zawkin hria se ka duh chu -
By Bill Gates - June 28, 2019
Paul Allen hi ka mi hriat tawh zingah khawvêla mi fing leh dilchhût ber zinga mi a nih ka ring. Naupang kan nih lai atangin thil engkim mai hi chîk êm êmin a ngaihtuah a, a tui vêl vek ni berin a lang a. Shakespeare chungchang tui takin a sawi thei a, guitar perh a thiam a, guitar perh chungchang pawh a sawi tui thei hlê a; computer chungchang pawh rei tak a sawi thei.
Puitling kan nih hnuah pawh Paul hi a la dilchhût chhunzawm ta zel a. A nun zawng zawng kha dilchhûtna leh thil chîknain a khat tlat a. Mi dangte tanpuina kawnga hma a lâknaah pawh chu tho chu a nunphung a ni. Mi dangte tana a thil phalzia chu mi zawng zawng hriat a ni a, chutih lai chuan thilpêk a pêk chhuah dan huang zauhzia hi mi tam zâwkin hria se ka duh hlê a ni. Kawng hrang hrangah hnuhma a nei a. Scientific research-ah te, khawvêl chhe zêl tur venna kawngah te, mipuite thawhhona tur lamah te thilpêk a pe nasa hlê a ni.
Tûn hnaiah Paul-a chanchin hi sawina hun ka nei hlauh mai a. New York khawpuia Forbes Philanthropy Summit-ah, a thih hnuah Lilfetime Achievement Award for Philanthropy pêk a nihnaah a chanchin sawi turin min sawm a, chuta ka thusawi chu a hnuaia mi hi a ni.
(Remarks as prepared Forbes Philanthropy Summit, June 27, 2019 New York)
Vawiinah hian ka thianpa, kumina Lifetime Achievement Award for Philanthropy dawngtu Paul Allen chanchin ka sawi thei tur hi ka lâwm hlê a ni.
Paul-a'n mi dangte tanpuina hna a thawhna kawnga a nunphung danglam tak hi ngaisang tur chuan amaha thil awm pakhat i hriat ngei ngei a ngai - Paul-a kha a nun pumpui kha dilchhûtnain a khat tih hi! Kan naupan lai atang tawhin engkim mai hi chîk takin a zir a, a tuipui vek mai thin.
A hun kal zêlah Paul-a khan han en maia thil intu lo deuh ni-a lang pawh a hrethiam theiin, a thlun zawm thiam zêl mai thin a. A rûka Sai pelh (elephant poaching) tihtawp a duh a, tuifinriat then fai a ngaipawimawh a, smart city siam a duh bawk a. Puget Sound region-ah chenna in nei lote tana in sak nan sum a thawh a, zirna in sakna turin a sum a theh chhuak bawk a. Kum 2014 ringawt khan polio virus zir chianna atan sum a pe chhuak a, Africa khawthlang lama Ebola hrileng tihtawp tumin hma a la bawk a. Chutih lai reng chuan artificial intelligence zirna turin zirna in thar sakna tur sum a thawh bawk a.
Amah kha in hriat chian chuan Paul-a'n a tih tur a then hran dan kha hriat thiam awlsam tak a ni. A tuina berah a inhmang a, mi dangte tana a thiltih a hlâwk theihna ber tura a rin hmun a pan thin. Thil tam tak a ngaihtuah a, a ngaihpawimawh laiin Paul-a khan a hranpa theuhvin chûng thilte chu a zir a, ngaina khawpin a chîk peih a ni.
Eng emaw thilah nasa takin a dilchhût peih tih ka hriatna hmasa ber chu pawl riat ka nih kumin a ni. Paul kha kei aiin kum thum chauhvin a upa a, a lan danah chuan ka zirtirtu ni mai awm a nih laiin, High School kum hnihna a kal ve mek chauh a ni. Kan pahniha kan inhriat tanna chu teletype (Lehkhapuana thil chhut a, thawn leh theihna, electric hmang) pakhat vang a ni.
Kan School, Lakeside-ah chuan kan thil neih ang ang te la khâwmin teletype terminal leina tur kan tuak a, kan tuiin kan bei ngawrh khawp mai a. Mahse, buaithlâk ta chu - teletype hman man to lutuk chu a ni! Darkar khatah dollar 40 a ngai! A hman man a tlawm theih nana kan tih theih awmchhun chu hun vawngtu computer hnathawh dan khawih danglam kha a ni mai.
Kan khawih danglam ngei a, min man chhuak nghe nghe a. Mahse, chu chu Paul-a nena kan thawh dunna hmasa ber a lo ni ta a. He kan thiltih avang hian company chuan computer chhiatna lai zawng chhuak a, a thlawna an computer hman min phalsak ta hlauh nghe nghe a. Kan hunâwl neih apiangin kan khawih phâk apiang khawl kan khawih a ni mai a. Mahse, chutih lai pawh chuan Paul-a chuan computer chauh lo pawh thil dang tam tak a ngaihtuah thin.
A high school yearbook thlalâkah chuan lehkhabu a pawm tun lai hi a awm a. Paul kha lehkha chhiar reng mai a ni a, heta a lehkhabu pawm pawh hi a chhiar tura a hawh chhuah a ni. A lehkhabu hawh zingah chuan James Joyce ziah 'Dubliners' te, zirlai bu te, pholosophy leh physics lam ziahna bâkah Bible te a awm a. A tuina ber - science fiction phei chu a la tel lo nghe nghe a ni. Science fiction lehkhabu hi chhiar hnem ve fein ka inhria a, mahse, Paul-a lakah kha chuan zahpuiawm tak ka ni zawk. An ina ka kal apiangin science fiction ka la chhiar loh ka en thin a, a lo kawl tawh zingah chhiar loh ka nei ziah.
Paul-a pa kha University of Washington-ah assistant librarian a ni a. An ina ka kal apiangin an in chu lehkhabu hian a khat a ni hawt a. A chhiar hnem êm avangin Paul-a khan engkim a hria a ni deuh ber a. Thil dang tam tak ka hriat loh ka zâwt thin a, vawi khat chu gasoline lama refining awmzia ka hriat loh avangin ka mi hriat tawh zinga hre tura ka ngaih, ka zawh ngam awmchhun Paul chu ka zâwt a, chiang elkhen leh fiah fai lutukin Paul-a chuan min hrilh fiah ta a ni.
Paul-a kha kei aiin a fing a, a fel a, thil a hre zau daih zâwk bawk a. Guitar a thiam hlê a, Jimi Hendrix a duh hlê thin. Ka la hriat reng chu "Are You Experienced" tih hla min saksak kha a ni. Khatih lai khan eng thilah mah tawn hriat ka la nei si lo va! Mahse, Paul-a chuan Hendrix-a album-te kha a lo tuipui êm êm tawh a, min hrilh phêt a tum thin a. Rimawi a ngaina hma hlê a, pop culture-ah a inchiah ve nasa hlê a; chu chuan a hun hnuhnung lama mi dang a tanpuina kawngah pawh nasa takin a pui niin ka hria.
Ni khat chu Paul nen khan Boston-ah kan kal a, kan bul hnaia chanchinbu zawrhna hmunah chuan kal ang a ti a, kan kal a. Chutah chuan kum 1975 January thla 'Popular Electronics' chanchinbu min entir a. Chutah chuan computer thar - Altair 8800 chanchin an lo ziak a, chu computer chu chip thar chak tak hmanga thuam a ni a. Chu magazine chu a keng a, "Hetiang hi kan tel ve miah lovin a lo awm a ni," a ti a!
Paul-a khan thil nihdan chiang zâwk thlir a hmuh thiam riauna a nei a. Mi tam berin kan hriatthiam hmain thil a hrethiam thin a. Microprossessor a chak tual tual a, a chakna titawptu chu software zâwk a ni ang mai hi Paul-a nihdan a ni.
Thil thar ngaihtuah chhuah a thiamna te, harsatna buaithlâk tak hmachhawn a, a tihreh dan a thiam riauna te kha a tir lama Microsoft hlawhtlinna bul a ni. Albuquerque atanga Seattle-a kan insawn hlim khan, khatih lai khan ka office leh Paul-a office inkarah khan pindan lian tak mai a awm a, chutah chuan dawhkan tam tak chungah khawl hrang hrang kan dah teuh a. Chu pindan chu kan pahniha Microsoft software siam chhuah tirh lama a tam zâwk kan program-na hmun a ni.
Khatih hunlai khan kan hnaah kan bur nasa a, chuti chung chuan Paul-a kha chuan thil dang pawh a lo bih chiang hman viau zel tho a. Company a chhuahsan hnu pawh khan amah chauhvin a ngaihtuah thin angin thil a ngaihtuah a, a ti mai thin a. Vawi khat chu Seattle Super Sonics basketball game kan en dun a, tuin emaw basketball team a lei theih ka rin leh rin loh min zâwt a! Kan school kal laia min hretute zingah tumahin Paul-a kha infiamna team neitu a ni ang tih an ring ngai lo vang. Mahse, 1988 khan Portland Trailblazers chu a lei a, a hnu lawkah Seattle Seahawks pawh a lei leh a! Seahawks kha sum leh pai zawng tak pawhin hlu tham a ni a, mahse, chu chu he team a leina chhan a ni lo. Seahawks nei tur khan an team chu California chhim lamah sawn an tum vang a ni a. Mahse, mi thenkhat, Seattle-a la awm zêl duhten Paul kha an bia a, lei turin an ngen a ni.
Khatih lai khan football (american football) lamah a tui tehchiam lo va, chu bakah Seahawks kha an dinhmun a tha vak lo bawk a. Mahse, Seattle chu tanpui a duh a, risk a la ve takmeuh a, a hnuah a tifuh ta phian a ni.
Seattle khawpui tan Paul-a hi a tangkaiin, thil a ti hnem hlê a. He khua hi a hmangaih a, he khaw hmasâwnna chu englai pawha a ngaihpawimawh a ni. He khua leh a chhehvêla chenna in nei lote tana in sak nan maktaduai tel a seng a. Khaw chuanhnuai thing rup mai ni thin kha a hmalâkna avangin he khawpuia hmun nuam leh changkâng ber zinga mi a ni ta hial a ni.
Museum of Pop Culture pui deng deng lutuk a din a, kan khaw alternative radio station a tanpui a, kan naupan laia cinema kan enna thin Cinerama movie theater tlachhe tur pawh a chhan chhuak a. University of Washington pawhin a tanpui nasat êm avangin Paul-a hming chawiin an computer science department hming chu an thlâk a. Seattle hi Paul-a thiltih zinga thi har ber tura ka rin - Allen Institute awmna a ni bawk.
Paul-a hian science thiamna hi a tawp thlenga hriat a duh a, nasa takin a nawr pawh a nawr a. Microsoft-ah pawh khan chip-in a thiltih theih nasat ber thlenga hman dan kan enchhin nasa êm êm a, a thih hnuah pawh ama din Allen Instiutute hmangin a thil ngaihpawimawh êm êm chu an la zir chhunzawm ta zêl a ni.
Brain science zirna tura pawl kan din pawhin kei chuan, "Ni e, tehrêng mai," ka ti mai a. Mahse, Paul-a kha chuan a naupan lai atang daih tawh khan mihring rilru chungchang a lo ngaihtuah tawh a. Engtin nge mihringin thil a zir theih? Software hmangin mihring rilru ang hi a siam theih ang em? tihte pawh a ngaihtuah a. Mihring thluak hnathawh dan hriatna chuan software siam dan min zirtir a. Chutih lai chuan kan zir hnem poh leh kan hriat tlemzia kan hre tam zêl zâwk a ni.
Allen Institute-a division hrang hrangte hi kan taksain hna a thawh dan hriat belh tumnain a khat a. Thluak mai piah lamah he Institute-ah hian cell science, bio-science leh immunology zirna thlengin a awm a. Mipui nawlpui tana artificial intelligence hman tangkai a nih theih dan tur zirna pawh a awm a ni.
He Institute-a zirna hi bul an tan chauh a ni a, mahse, tunah pawh thil hmuh chhuah leh hriat belh ngaihnawm tak tak an nei tawh pang a, mihring thluak hnathawh dan map an siam chhuah chu tuna an thil hmuh chhuah pawimawh ber a nih ka ring.
Paul-a khan a thil phalna avanga thil thlengte hi han hmu ve se ka ti takzet thin. Paul-a kha ka mihring hriat tawha thil ngaihtuah nasa ber, fing leh thil chîk ber a ni a. A nun hun chhung kha a hmang tha takzet tih chu phat rual a ni lo va, chuti chung chuan rei zâwk dam kha a phu hliah hliah a ni.
Giving Pledge tana hming ziaktu hmasa zinga a tel lai khan he thu hi a sawi a - Kan hlutna tak tak hi dollar hmanga teh tur a ni lo, mi dangte tan eng anga thain nge rawng kan bawl tihah a ni zâwk ang - tiin. Chu tehna atang chuan Paul-a nun kha a hlutna teh chhuah zawh sen rual lohva hlu a ni. Ka ngai dawn chauh a, ka la ngai nasa dawn a ni.
Ka lawm e.
- Translated from: https://www.gatesnotes.com/About-Bill-Gates/Forbes-Philanthropy-Summit-honors-Paul-Allen
- Note: Thusawi a nih avangin a nihna ang chiah chiaha lehlin loh lai a awm thei a, chutah chuan in hriatthiamna ka ngen e.
- Translated from: https://www.gatesnotes.com/About-Bill-Gates/Forbes-Philanthropy-Summit-honors-Paul-Allen
- Note: Thusawi a nih avangin a nihna ang chiah chiaha lehlin loh lai a awm thei a, chutah chuan in hriatthiamna ka ngen e.
Comments
Post a Comment